هنر ۱۴۰۳ در آینه مهر ؛
چهره های سینما در سال ۱۴۰۳ از درخشش پورشیرازی تا استعفای آبیار
المور: برخی از هنرمندان و فعالان سینما در سال 1403 توانستند در صدر اخبار قرار بگیرند و به عنوان چهره های خبرساز این حوزه مطرح شوند.
خبرگزاری مهر -گروه هنر-ندا زنگینه؛ به سنت سالهای گذشته مقرر است در گزارش پیش رو به معرفی چهره های خبرساز سینمای ایران در سال ۱۴۰۳ بپردازیم؛ چهره هایی که فراتر از نام و عنوان و کارهای مثبت یا منفی در سالی که گذشت جزو افرادی بودند که نام شان بر سر زبان ها افتاد و حاشیه های پیرامونشان بیشتر مورد توجه قرار گرفت.
در سالی که گذشت سینمای ایران بواسطه تغییر دولت روزهای حدودا آرامی را از سر گذراند و مراکز و نهادهای مختلف سینمایی بیشتر درگیر تغییر مدیران و جابه جایی صندلی های مدیریتی بودند.
در این دوره کوتاه مدت دولت جدید، نسبت به سالهای گذشته عرصه بیشتر برای فعالیت هنرمندان مختلف و اکران فیلم های متفاوت اجتماعی و روشنفکرانه فراهم گشته است. هرچند بازهم فیلم های کمدی صدر گیشه سینما را در اختیار دارند و فیلم های دیگر همچون «موسی کلیم الله (ع)»، «رها» و… از استقبال کمتری برخوردار می باشند اما کارگردانانی مانند حمید نعمت الله، سعید روستایی، ابوالحسن داوودی و… مشغول ساخت فیلم هستند که نوید تماشای آثار متفاوت تری را در سال جدید به ما می دهند.
سینماگران و مدیران شناخته شده زیادی در سالی که گذشت، مورد توجه قرار گرفتند که در ادامه به ۵ نفر از آنها می پردازیم.
منوچهر شاهسواری؛ عملکردی عاقلانه نه شجاعانه
ز زمانی که دولت چهاردهم کار خودرا شروع کرد و رائد فریدزاده به عنوان رییس سازمان سینمایی برگزیده شد همه چشم انتظار این بودند که چه کسی به عنوان دبیر چهل وسومین جشنواره فیلم فجر یعنی نخستین جشنواره فجر دولت جدید معرفی می شود. گزینه های مختلفی در محافل غیررسمی مطرح بودند اما در نهایت ۱۷ آبان دبیری جشنواره فیلم فجر رسماً از محمد خزاعی رییس سازمان سینمایی سابق گرفته شد و برعهده منوچهر شاهسواری قرار گرفت.
تفکیک بخش بین الملل جشنواره فیلم فجر از بخش ملی نخستین قدم منوچهر شاهسواری برای بزرگ ترین جشن سینمای ایران بود. تصمیمی که نشان می داد بعد از یک دوره رکود و قهر سینماداران مختلف از سینما و جشنواره فیلم فجر، مقرر است شاهد تغییر و تحولاتی باشیم که دست دوستی سازمان سینمایی را به سوی سینماگران دراز می کند. منوچهر شاهسواری تنها به احترام سینما دبیری جشنواره فیلم فجر را پذیرفت، این ادعایی است که خودش مطرح کرده و معتقد می باشد که هنر و هنرمندان مهم ترین میانجی های تاریخ هستند.
انتخاب منوچهر شاهسواری به عنوان دبیر و هدایت کننده جشن ملی سینما واکنش های مثبتی به همراه داشت و قوت قلبی بود برای اهالی این حرفه برای اینکه شخصی در این سمت قرار گرفته بود که در بدنه صنف و خانه سینما فعالیت داشته است. وی در تاریخ ۲۸ تیر ۱۳۹۵، بعد از پذیرفته شدن استعفای رضا میرکریمی به عنوان مدیرعامل جدید خانه سینما انتخاب گردید و در نهایت سال ۱۴۰۲ از این سمت استعفا داد. از دیگر کارهای شاهسواری می توان به قائم مقام خانه سینما، عضو شورای اتحادیه تهیه کنندگان و توزیع کنندگان فیلم ایران، رییس شورای مرکزی اتحادیه، رییس شورای صنفی نمایش، نماینده خانه سینما در شورای صدور پروانه ساخت آثار سینمایی، مدیریت جشن یک صد سالگی سینمای ایران، مدیر بخش فیلم های خارجی بنیاد سینمایی فارابی و … اشاره نمود.
تمام این کارهای سینمایی و صنفی نشان می دهند که فردی سکان هدایت جشنواره فجر را در دست گرفت که همزیستی خوبی با سینما و اهالی این حوزه داشته است. درنتیجه کم کم انتظاراتی به گوش می رسید که باید فیلم های متنوع تر با موضوعات مختلف و چهره های شاخص سینما در این دوره به معرض نمایش گذاشته شوند. این ادعا با ثبت نام فیلم «رکسانا» ساخته پرویز شهبازی که با ممیزی ۱۵ دقیقه برای اکران عمومی روبه رو شده بود و فیلم «پیرپسر» ساخته اکتای براهنی قوت گرفت اما در نهایت خبری از این فیلم ها در بخش مسابقه جشنواره فجر نبود و طبق اعلام اعضاء هیات انتخاب؛ این فیلم ها برای حضور در جشنواره با منع قانونی مواجه بودند.
ماجرا به همینجا ختم نشد و مطالبات برای اکران و حضور این آثار در جشنواره بازهم ادامه داشت تا در نهایت با تصمیم دبیر جشنواره قرار شد آثاری که امکان حضور در بخش مسابقه را نداشتند در بخش ویژه و غیررقابتی به معرض نمایش گذاشته شوند.
از زمانی که این خبر اعلام گردید اهالی رسانه و منتقدان بالاتر از هر فیلمی چشم انتظار اکران فیلم جنجالی «قاتل و وحشی» بودند که سال هاست نتوانسته مجوز اکران را دریافت کند. این فیلم حمید نعمت الله امسال هم نتوانست از سد خیلی از مسایل سینمایی و غیرسینمایی عبور کند و روی پرده سینما بیاید.
با مرور این اتفاقات بعد از گذشت مدتی از برگزاری جشنواره فیلم فجر یادی می نماییم از صحبت های دبیر جشنواره در نشست خبری که اظهار داشت: من آدم شجاعی نیستم و شجاعت را در رعایت عقل، تدبیر و درایت می دانم. هر شجاعتی الزاماً به مفهوم سر به دیوار کوبیدن نیست.
دخالت افراد و نهادهای مختلف در انتخاب فیلم های جشنواره فجر همیشه یکی از حواشی جشنواره فیلم فجر بوده است اما شاهسواری با قاطعیت درباره ی شفاف سازی آرای داوران و شایعه این که به برخی نهادها امتیازاتی تعلق گرفته است، توضیح داد: سن و سال من از این که کسی به من فشاری وارد کند، گذشته است. جشنواره محل رفت و آمد و خواسته هاست و نمی توان با آن جدل کرد اما من این مساله را که فیلمی با سفارش کسی یا نهادی به جشنواره آمده باشد، به جرأت رد می کنم. تک تک این فیلم ها با امضای هیات انتخاب وارد بخش مسابقه شدند.
سیاست راضی نگه داشتن همه سلایق و افراد گویی به فیلم های امسال نیز رسیده بود و میانگین کیفیت فیلم های جشنواره فجر امسال متوسط رو به پایین بود. تعداد زیاد فیلم های تجربی نیز در بعضی مواقع موجب می شد مخاطبان با دلسردی از سالن سینما بیرون بروند. همین طور تعداد زیاد کمدی های کم محتوا نیز واکنش های منفی منتقدان و رسانه ها را در پی داشت، از آنجائیکه به طور معمول جشنواره فجر روی خوشی به کمدی ها نشان نمی دهد، انتخاب این تعداد از فیلم کمدی برای حضور در بخش مسابقه تعجب برانگیز بود.
به نظر می رسد که منوچهر شاهسواری برای جشنواره دوره بعد نیز یکی از گزینه های جدی باشد هرچند که وی قبل تر اعلام نموده بود: اگر قرار باشد جشنواره با همین مدل و ساختار جلو برود من هم سال بعد نیستم.
بهرام افشاری؛ در نقش آقای کارگردان
هرام افشاری بازیگر پول ساز این سالیان سینمای ایران در سال قبل با فیلم «فسیل» ساخته کریم امینی با تهیه کنندگی ابراهیم عامریان توانست عنوان پرفروش ترین فیلم سینمای ایران را با حدود ۳۲۴ میلیارد تومان به دست بیاورد.
بهرام افشاری امسال اما با فیلم خودش یعنی «هفتاد سی» توانست این رکورد را بشکند. «هفتاد سی» که بازهم روی پرده سینما درحال اکران است، توانست با فروش بالاتر از ۳۳۷ میلیارد تومان رکورد «فسیل» را بکشند و عنوان پرفروش ترین فیلم سینمای ایران را به خود اختصاص دهد.
بهرام افشاری فعالیت خودرا با بازیگری در تئاتر شروع کرد و با نمایش «جوجه تیغی» در این حوزه بیشتر شناخته شد. «عصبانی نیستم» نخستین فیلم سینمایی بهرام افشاری بود که برای اکران عمومی با مشکلاتی رو به رو شد اما این بازیگر با فیلم دیگر درمیشیان به نام «لانتوری» و «کارگر ساده نیازمندیم» ساخته منوچهر هادی در سینما شناخته شد. اما شاید بتوان عمده شهرت و سکوی پرتاب افشاری را به بازی در سریال «پایتخت» نسبت داد برای اینکه ایفای نقش وی در نقش بهتاش فریبا «پایتخت» توانست او را به یک بازیگر محبوب و بامزه میان مخاطبان تبدیل کند.
«هفتاد سی» نتوانست به چهل و دومین جشنواره فیلم فجر راه یابد، اما از همان شروع قابل پیش بینی بود که مقرر است به یکی از فیلم های پرفروش سال ۱۴۰۳ تبدیل گردد.
اولین فیلم بهرام افشاری در موقعیتی ساخته و اکران شد که فیلم های کمدی بخش عمده ای از گیشه سینما را به خود اختصاص داده اند. گویی بهرام افشاری در نخستین تجربه کارگردانی خود نیز خیلی جاه طلبانه رفتار نکرده و اهتمام داشت با همکاری تهیه کننده ای مانند ابراهیم عامریان قدم در جای محکمی بگذارد تا نخستین تجربه برای او تبدیل به شکستی بزرگ نشود.
او همین طور از بازیگران نام آشنا و حرفه ای سینما در کنار خود بهره برده است. بهرام افشاری و هوتن شکیبا، دو دوست قدیمی بازیگران اصلی «هفتاد سی» هستند و ناهید مسلمی، سیاوش طهمورث، مهدی حسینی نیا، حسین پاکدل، صدف اسپهبدی و الهه حصاری دیگر بازیگران این فیلم کمدی را می سازند.
داستان «هفتاد سی» در ارتباط با ۲ خانواده فرودست جامعه پیش می رود. آنها خیلی اتفاقی در موقعیتی قرار می گیرند که ممکنست زندگی شان زیرورو شود.
بهرام افشاری نوروز امسال نیز با سریال «پایتخت» به تلویزیون می آید و باید منتظر ماند و دید که با مزه کردن فروش میلیاردی «هفتاد سی»، وی در سال جدید سراغ ساخت یک فیلم جدید می رود یا تجربه بازیگری را ادامه خواهد داد.
رائد فریدزاده؛ رئیسی بدون ردپای شخصی
ز همان ۳۱ مرداد که سید عباس صالحی به عنوان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت چهاردهم برگزیده شد گمانه زنی ها برای انتخاب مدیران و ارکان مختلف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شروع شد که یکی از مهم ترین آنها ریاست سازمان امور سینمایی و سمعی و بصری بود. در این میان اسامی مختلفی به گوش می رسیدند که قرار بود بجای محمد خزاعی ریاست سازمان سینمایی را عهده دار شوند، از حسین انتظامی گرفته تا مدیران مختلفی نامشان عنوان شد تا درنهایت روز شنبه ۲۱ مهر، رائد فریدزاده به عنوان رییس جدید سازمان سینمایی عرضه شد، انتخابی که در ابتدا دور از ذهن به نظر می رسید برای اینکه کارها و سابقه وی در بخش بین الملل بنیاد سینمایی فارابی انتقادات زیادی به همراه داشت.
رائد فریدزاده در رشته فلسفه و ادبیات آلمانی در مقطع دکترا از دانشگاه «فرای» برلین فارغ التحصیل شده و عضو هیات علمی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی است و همچون سوابق سینمایی او می توان به معاون بین الملل و توسعه بازار خارجی بنیاد سینمایی فارابی و مدیر بخش بین الملل جشنواره فیلم فجر اشاره نمود.
فریدزاده در شرایطی روی صندلی سازمان سینمایی نشست که خیلی از هنرمندان و سینماگران به علت شرایط سیاسی و اجتماعی کشور از بخش دولتی روی برگردانده بودند. همین طور عده ای از فیلمسازان شاخص به علت شرایط سخت کاری، چندسالی فعالیت بود که نمی کردند. در چنین موقعیتی نخستین انتظارات از رییس سازمان سینمایی دولت چهادهم، ایجاد وفاق میان اهالی هنر بود. رییس سازمان سینمایی نیز از همان روزهای ابتدایی فعالیتش از تمامی خانواده سینمای ایران درخواست حمایت کرد و معتقد بود که وفاق یعنی داشتن حس مسئولیت مشترک و همه باید در راه اعتلای فرهنگ کشور گام برداریم.
از طرفی محمد خزاعی رییس سابق سازمان سینمایی به جهت اینکه سینماها بعد از دوران کرونا تعطیل نشوند به فیلم های کمدی گیشه پسند روی آورد. در دوران جدید انتظارات از سازمان سینمایی این بود که عرصه را برای حضور فیلم های مختلف و سبد اکران متنوع فراهم آورد.
بعد از گذشت چند روز فریدزاده سراغ انتصاب ها رفت و در قدم اول مسعود نجفی را به عنوان مشاور رییس و مدیر کل روابط عمومی سازمان سینمایی انتخاب نمود که با عنایت به سبقه و سابقه نجفی در رسانه این انتخاب با واکنش مثبتی از طرف اهالی فرهنگ و رسانه همراه شد.
انتصاب منوچهر شاهسواری به عنوان دبیر چهل و سومین جشنواره فیلم فجر و دستور تفکیک بخش ملی از بین الملل این رویداد سینمایی یکی دیگر از اقدامات مهم فریدزاده بود که با تفکیک بخش بین الملل از ملی، برگزاری مستقل آن به زمان مورد توافق با اتحادیه بین الملل انجمن تهیه فیلم موکول شد. قبل از این، محمد خزاعی بعد از انتصاب در سمت ریاست سازمان سینمایی در آغاز دولت سیزدهم، دستور تجمیع بخش ملی و بین المللی جشنواره فیلم فجر را داده بود که دلیل این اقدام، نجات سینمای ایران اعلام شده بود.
انتصاب های رییس سازمان سینمایی بازهم ادامه داشت و فریدزاده در احکامی حسین کرمی، هادی نائیجی، منوچهر شاهسواری، مازیار میری و حبیب ایل بیگی را به عنوان اعضاء شورای پروانه فیلمسازی سینمایی معرفی نمود و بعد از آن نیز روح الله حسینی را به عنوان معاون جدید ارزشیابی و نظارت، مهدی شفیعی را به عنوان معاون توسعه مدیریت و منابع و حبیب ایل بیگی را به عنوان مدیرعامل مؤسسه سینماشهر منصوب نمود.
اما همیشه یکی از حساس ترین و مهم ترین منصوباتی که رییس سازمان سینمایی با آمدن خود انجام می دهد، جابه جایی مدیران مراکز و نهادهای زیرمجموعه است. سوم آذر سید مهدی سجادی به عنوان سرپرست بنیاد سینمایی فارابی برگزیده شد. این انتخاب با حاشیه های بسیاری همراه شد و عده ای معتقد بودند این انتخاب فقط برای گذار از جشنواره فجر است و بعد از آن مدیرعامل جدید این بنیاد معرفی خواهد شد اما تاکنون یکی از مهم ترین نهادهای سینمایی وزارت ارشاد بدون مدیرعامل اداره می شود.
با گذر از جشنواره فیلم کوتاه تهران و «سینماحقیقت»، نوبت به انجمن سینمای جوانان ایران رسید که بهروز شعیبی کارگردان سینمای ایران بدون تجربه مدیریت، جای مهدی آذرپندار را در این انجمن گرفت و فاطمه محمدی سیجانی نیز بجای مجید اسماعیلی به عنوان مدیرعامل جدید موزه سینما معرفی گردید. درنهایت ۱۲ اسفند میثم زندی بجای روح الله سهرابی، سرپرست جدید دفتر نظارت بر عرضه و نمایش فیلم شد.
شاید مدت زمان هفت ماهه زمان کافی برای نقد عملکرد رییس سازمان سینمایی نباشد اما در طول این مدت کوتاه نیز نکته قابل توجهی در سینما وجود نداشت که بخواهیم آنرا مختص به دوره ریاست رائد فریدزاده بدانیم.
بازنگری در بخشنامه های صدور مجوز ساخت و نمایش یکی از نکات ضروری سینما است که توجه ویژه رییس سازمان سینمایی را نیاز دارد. وی در گفتگویی درباره ی این مساله اظهار داشت: از زمان تنظیم و تصویب بخشنامه های در رابطه با صدور مجوز ساخت و نمایش فیلم، سال ها گذشته و اینها نیاز به بازبینی دارند چونکه مواردی در آنها وجود دارد که ممکنست الان اصلاً موضوعیت نداشته باشند یا لازم است بطورکامل روشن و مشخص شوند.
فریدزاده درباره ی این که آیا در عرصه ممیزی محتوا هم تغییراتی در بخشنامه ها ایجاد خواهد شد، عنوان کرد: اگر چارچوب و اصول بطورکامل مشخص باشد دیگر اعمال سلیقه و سوءتفاهم به وجود نمی آید؛ ضمن این که در این مورد سه اصل داریم؛ یکی شرع است، یکی قانون و دیگری هم اخلاق که باید بر این مبنا حتی در نامگذاری تولیدات هم با دقت کافی عمل کرد.
حسن پورشیرازی؛ سیمرغ دار بدون سیمرغ
سن پورشیرازی بازیگر باسابقه سینما یکی از مطرح ترین چهره های سال قبل سینما بود، بازیگری که بدون اکران فیلمش تحسین منتقدان را دریافت کرد و بدون حضور در بخش مسابقه جشنواره فیلم فجر، سیمرغ افتخاری بهترین بازیگر مرد را گرفت.
فیلم «پیرپسر» ساخته اکتای براهنی و تهیه کنندگی بابک حمیدیان سال ۱۴۰۰ تولید شد و بدون سروصدا در جشنواره های بین المللی مختلفی حضور داشت. همین طور حسن پورشیرازی از بیست و سومین دوره فستیوال ترانسیلوانیا جایزه بهترین بازیگر را دریافت کرد در صورتیکه هنوز کسی در داخل ایران این فیلم و بازی خیره کننده حسن پورشیرازی را تماشا نکرده بود.
«پیرپسر» بعد از کش وقوس های فراوان درنهایت ۱۹ بهمن در واپسین روزهای جشنواره فیلم فجر اکران شد. بعد از آن شب، بازی حسن پورشیرازی نقل محافل منتقدان و اهالی سینما بود و عده زیادی بازی او را در نقش غلام باستانی ستایش کردند. پورشیرازی در این فیلم نقش پدری معتاد با تمام فضائل اخلاقی منفی را بازی می کند. اغراق نیست اگر بگوییم که غلام باستانی یک شیطان است و حسن پورشیرازی به خوبی از پس تجسم این شیطان برآمد.
حسن پورشیرازی در این سال ها در فیلم های مختلفی حضور داشته است، از مرد بیخیال و خوش قلب «مهمان مامان» گرفته تا حضور کوتاهش در «سنتوری» و «قسم» اما «پیرپسر» سطح و جنبه متفاوتی از بازیگری این هنرمند را به همگان نشان داد تا جایی که عده ای بازی وی را در سطح جایزه اسکار دانستند.
«پیرپسر» در بخش مسابقه جشنواره فجر حضور نداشت اما بعد از اکران موجب شد که بخش زیادی از فیلم ها و بازیگران به حاشیه بروند و به گواه برخی داوران جشنواره، اگر این فیلم در بخش مسابقه حضور داشت، سیمرغ های اصلی را دریافت می کرد که بطور قطع یکی از آنها سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مرد برای حسن پورشیرازی بود.
مصطفی زمانی نیز بعد از دریافت سیمرغ بهترین بازیگر مرد جشنواره اظهار داشت: اگر حسن پورشیرازی در جشنواره بود این جایزه به هیچکدام ما نمی رسید. من می خواهم این جایزه را مشترکا با آقای حسن پورشیرازی تقسیم کنم و امیدوار هستم که این جایزه به عنوان سیمرغ مشترک ثبت گردد.
اکتینگ خارق العاده این بازیگر در فیلم «پیرپسر» تنها یک پرسش و حسرت را در دلمان ایجاد کرد؛ این که چرا این فیلم را اکران عمومی نمی کنند تا عموم مردم نیز بتوانند با صحنه های از بازی حسن پورشیرازی در این فیلم میخکوب پرده سیما شوند؟
نرگس آبیار؛ پشت «قاتل و وحشی» را خالی نکرد
بق شنیده های مطرح شده نرگس آبیار قبل از برگزاری جشنواره فیلم فجر به وزارت فرهنگ و سازمان سینمایی اعلام نموده بود که در صورت پخش نشدن فیلم «قاتل و وحشی» ساخته حمید نعمت الله در جشنواره فجر، درجا از عضویتِ «شورای پروانه نمایش» استعفا خواهد داد.
نرگس آبیار به وعده خود وفا کرد و چندروزی بعد از اکران نشدن این فیلم در جشنواره فجر از شورای پروانه نمایش استعفا داد. این تصمیم از این منظر قابل توجه است که شخصی مانند نرگس آبیار که کارگردان باسابقه ای است در این سطح از همکاران خود دفاع می کند.
در قسمتی از متن استعفای وی آمده است: «پس از دوره ای کوتاه فعالیت، به این نتیجه رسیده ام که موانع موجود بر سر راه نمایش و تولید آثار سینمایی بازهم پابرجا است و اراده ای جدی برای تغییر و پشتیبانی از سینماگران مستقل و خلاق دیده نمی گردد.
افزون بر این، به علت مشغله های کاری فراوان و حرفه ای، دیگر فرصتی برای پیگیری مستمر بی حاصل مسایل سینمایی ندارم و انگیزه ای برای چالش و مبارزه جهت اکران فیلم ها در این چارچوب محدودکننده باقی نمانده است. با عنایت به این که فرهنگ و هنر بازهم گرفتار سیاست گذاری های محدودکننده است و امکان تأثیرگذاری واقعی در این چارچوب برای اینجانب فراهم نیست، بدین وسیله استعفای خودرا از عضویت در شورای پروانه نمایش اعلام می دارم.»
نرگس آبیار مشغول مراحل پایانی ساخت ۲ سریال «بامداد خمار» و «سووشون» برای شبکه نمایش خانگی است که هردوی این سریال ها مقرر است در سال جدید پخش شوند.
بهنوش طباطبایی، میلاد کی مرام، آزاده صمدی، مجید صالحی، ترلان پروانه، سام درخشانی و … همچون بازیگران «سووشون» هستند. فیلم نامه این سریال بر طبق رمان مشهور «سووشون» نوشته سیمین دانشور به نگارش درآمده است.
سریال «بامداد خمار» نیز اقتباسی از رمانی با همین نام نوشته فتانه حاج سیدجوادی است. ترلان پروانه، نوید پورفرج، گلاب آدینه، رضا کیانیان، پدرام شریفی، مرجانه گلچین، لاله اسکندری، بهناز جعفری، علی مصفا، پریوش نظریه، احترام سادات برومند، رزیتا غفاری، گلاره عباسی، بهنوش بختیاری، کاظم هژیر آزاد، فرزانه قاسمی و شیدا یوسفی نیز بازیگران این سریال هستند.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات کاربران المور در مورد این مطلب